Çocuğunuz Korktuğunda Ona Verebileceğiniz Sağlıklı Tepkiler

Çocuklar hayattaki her şeyi ilk defa deneyimledikleri için neyin güvenilir neyin güvenilmez olduklarını bilemeyebilirler. Dolayısıyla yaş dönemlerine göre korkularının olması, bunların zamanla değişmesi ve farklılaşması normaldir.

Peki biz bu normal duyguya nasıl tepki veriyoruz? Verdiğimiz tepkiler eğer eleştirel, etiketleyici, yok sayan tepkilerse çocuğu duygularına güvenmemeye, onları bastırmaya ve duygularını yönetemeyen bir birey olmaya itmiş oluruz. Duygularını yönetmeyi öğrenmeyen çocuklar yetişkin olduklarında sevgiyi ifade edemeyen, öfkesini kontrol edemeyen, hayatın akışında en ufacık bir aksama yaşandığında bile büyük negatif duygular yaşayan... bireyler haline gelebilirler.

Tamam. O zaman nasıl tepki verirsek çocuğumuza iyi geliriz?

1. Dinleyelim.

Öncelikle onları bir bölmeden, eleştirmeden, yorum yapmadan dinleyelim. Bakalım neyden korkmuş? Tam olarak o şeyin kendisini korkutan yönü neymiş? Korktuğu şey hakkında neler biliyor, neler düşünüyor?

Kurabileceğiniz örnek cümleler:

Şu anda hissettiğin duygunun adı korku olabilir mi?
Peki anlatır mısın bana seni korkutan şeyi?
Ne zaman gördün?
Onun ne olduğunu, nerede olduğunu düşündün?

Kurduğunuz cümlelerin ifade edilişini çocuğun yaşına göre değiştirebilirsiniz.

2. Güvende olduğunu ifade edin ve hissettirin.

Korku hisseden çocuk güvende hissetmeye ihtiyaç duyar. Güvende hissedebilmesi için kurabileceğiniz örnek cümleler:

Fark ediyorum korkuyorsun. Ancak şu anda güvenli bir yerdeyiz.
Benim yanımdasın ve güvendesin.
Ben sana zarar gelmesine izin vermem.
Ben seni güvenli olmayan bir yere götürmem.
Biliyor musun şu anda her şey yolunda.
İlk defa karşılaştığın için korkmuş olmanı anlıyorum. Ama aslında korktuğun şey sana ... sebepten dolayı zarar veremez.

3. Neler Yardımcı Olabilir Diye Beraber Düşünelim.

Direk yapabileceği şeyleri sıralamak yerine onun düşünmesini sağlamak çocuğun kendi problemini kendi çözebilme becerisi kazanmasını sağlar. Aynı zamanda başından savılmış değil de söyledikleri dikkate alınmış ve değerli hisseder.

Değerli hisseden çocuk, anne babasıyla daha çok şey paylaşır. Bu da çok duyduğum "Bizim çocuk hiçbir şey anlatmıyor. Birisinin onu ittirdiğini geçen ...'nin velisinden öğrendim." cümlelerinin önüne geçecektir.

Örneğin karanlıktan korkan bir çocuğa kurabileceğiniz cümleler:

Demek odana gitmek istemiyorsun. Sebebini benimle paylaşır mısın?
Karanlığın seni rahatsız ettiğini söylüyorsun. Karanlığın hangi yönü senin hoşuna gitmiyor?
Karanlığın seni korkuttuğunu paylaştın. Ama aslında evimizde güvendeyiz. Ben senin yanındayım.
Karanlığın içinden birinin çıkmasından korkuyorum dedin. Bizim evimiz güvenli bir ev. Eve girilebilecek yerleri her akşam kapatıyoruz. Bu yüzden eve bizden izinsiz kimse giremez.
Yine de korkun geçmedi mi? Peki ne yapalım? Bir lamba yakalım mı? Ya da odana kadar sana eşlik edebilirim.

4. Duyguyla Başa Çıkma Yöntemleri Öğretelim.

Korkusuyla başa çıkmak için kendisine uygun olan yöntemi bulana kadar deneme yanılma yapabilir. Kullanabileceği bazı yöntemler:

Nefes egzersizleriyle kalp atışlarını kontrol altına alabilir.
Gevşeme egzersizleriyle kasılan kaslarını rahatlatmayı öğrenebilir.
Müzik dinleyerek sakinleşebilir.
Korkunun resmini çizebilir. Sonra bu resimle istediğini yapabilir. (Çöpe veya akan suya atabilir, yırtabilir, uzak bir yere kaldırabilir, Harry Potter filmindeki gibi "Riddiculus!" diyerek onu komik bir şekle sokabilir...)
Korktuğu şeyle ilgili araştırma yapabilir. (İzlediği filmden etkilenip yanardağ ve lavlardan korkan bir çocuk Türkiye'de aktif yanardağ olmadığını öğrendikten sonra rahatlamıştı.)

5. Maruz Kaldığı İçeriklere Dikkat Edelim.

Korku içerikli görüntülere dikkat etmekte fayda var. İşte dikkat edebileceğiniz bazı noktalar:

Sosyal medya çocuklar için yeterli elemeyi yapamıyor ne yazık ki ancak hiç yoktan Youtube yerine YoutubeKids gibi tercihlerde bulunalım.
Mümkünse daima içeriğe maruz kaldığı sürenin tamamında yanında olalım ki uygunsuz bir şey denk geldiği takdirde müdahale edebilelim.
Ya da direk müdahale edilemeyen (parmakla kaydırılmayan), önceden izleyip uygun bulduğumuz içerikler tercih edelim çizgi film gibi.

6. Profesyonel Yardım Alalım.

Eğer çocuğunuza örnek olmanıza, korkusunun üstesinden gelmek için çabaladığında onu ödüllendirmenize rağmen hala korkuları şiddetliyse bir ruh sağlığı çalışanından yardım almakta fayda var demektir.

Eğer böyle bir durumla karşı karşıya iseniz kurumumuzla iletişime geçebilirsiniz.